Schrijfster zoekt verhalen zusterorde
Christel Don is bezig met het schrijven van een boek over de meisjestehuizen van de zusters van De Goede Herder. De schrijfster is op zoek naar Almeloërs die nog iets over het tehuis kunnen vertellen. “Ik heb iets met ongehoorde vrouwenstemmen.’’
Almelo – Het voormalig meisjestehuis bij het klooster van De Goede Herder aan de Vriezenveenseweg in Almelo speelt een belangrijke rol in het nieuwe boek van Christel Don. “Om die reden ben ik op zoek naar Almeloërs die nog iets van deze geschiedenis weten. Omdat ze er zelf hebben gezeten of omdat ze er in de buurt woonden. Wellicht hebben ze er zelfs gewerkt. Ik ben al in contact met ex-pupillen, maar het is een stuk lastiger om andere ooggetuigen uit die tijd te vinden. Ik heb al contact gehad met de historische kring, maar ook dat leverde nog geen nieuwe aanknopingspunten op’’, vertelt Christel Don.
Vandaar de zoektocht naar sporen uit het verleden via Almelo's Weekblad. “Het klooster heeft bijna een eeuw bestaan en speelt ook een interessante rol in de geschiedenis van Almelo, dus ik kan me goed voorstellen dat er nog mensen leven die er een link mee hebben’’, zegt de schrijfster.
Opgesloten
Don woont zelf in Zutphen. Maar wat zich heeft afgespeeld in het klooster in Almelo is onder haar huid gekropen.
Een helderder blik op wat er toen gebeurd is, zou de geschiedschrijving recht doen, vindt Don. “Scholing werd er amper gegeven. En al helemaal niet door opgeleide docenten. De kinderen zaten opgesloten en kwamen zelden buiten de kloostermuren. Het heeft een eeuw geduurd, tot in de jaren zeventig. Dat er sprake is geweest van kinderarbeid is inmiddels aangetoond.’’
'dat er sprake is geweest van kinderarbeid is aangetoond'
Klooster De Goede Herder bood van 1876 tot 1985 onderdak aan de zusters van de Congregatie van Onze Lieve Vrouw van Liefde van de Goede Herder. Deze zusters hielden zich bezig met de heropvoeding van jonge vrouwen en meisjes die lange dagen werkten in naaizalen voor textielbedrijven en particulieren in Almelo en omgeving,
.
Research
Don is veel research gaan doen en is daar nog steeds mee bezig. “Ik heb gesproken met meisjes die er gewoond hebben. De enkele zusters die nog leven zijn vanwege hun hoge leeftijd niet meer te interviewen. Maar ik kan me voorstellen dat er in Almelo nog mensen leven die er in de buurt hebben gewoond en ontmoetingen hebben gehad, op het platteland of in de stad. Ik ben nog steeds bezig met het onderzoek'', zegt Don.
Ook meldt ze dat haar boek nog veel kanten op kan gaan. "Ik heb met de uitgever Alfabet afgesproken dat ik het in 2023 inlever, wellicht ben ik langer bezig. Het is een veelomvattende geschiedenis. Zo kom ik steeds meer te weten over deze kloosterorde en het tehuis voor minderjarige meisjes die er om allerlei redenen terecht kwamen: gescheiden ouders, problemen thuis, gezondheidsproblemen. We weten nu dat ze aan het werk werden gezet onder een heel streng regime. Ze moesten vele uren werken op een dag, onder meer achter de naaimachine.’’
Ooggetuigen
De schrijfster vindt het belangrijk voor een groot publiek invoelbaar te maken hoe het tehuisleven voor deze meisjes moet zijn geweest. “Daarvoor is het ook van belang om te begrijpen hoe de wereld van de zusters eruit zag, hoe was het als je als non intrad bijvoorbeeld? Ik ben benieuwd of ik nog iets te weten kan komen via externe ooggetuigen uit die tijd. Ik ken ook enkele verhalen van meisjes die naar school gingen buiten het klooster. Die moeten contacten hebben gehad met mensen uit de buurt.’’
Huize Alexandra
De zusters kochten villa Huize Alexandra aan, met bijbehorende gronden. Er wordt gezegd dat de zusters een goed contact hadden met de Almelose gemeenschap. Daar wil Don nader onderzoek naar doen. ‘’Ik weet niet of de zusters echt op goede voet stonden met Almelo. Dat wordt gezegd, maar zal moeten blijken uit mijn onderzoek. Ik weet ook niet precies hoe het zit met de koop van de villa, dat zijn allemaal dingen die ik nog moet uitzoeken.’’
'We hebben het nodig dat deze geschiedenis wordt opgetekend'
Een van de drijfveren van Don om het boek te schrijven is dat het verhaal van het klooster en wat er in de meisjestehuizen gebeurde relatief nog onbekend is. “Als ik er met ex-pupillen over praat, dan hoor ik dat ze er veelal hun hele leven last van hebben gehad. Het heeft hun leven beïnvloed. Ik wil die impact zichtbaar maken. Maar ik heb ook nog veel vragen. Door de jaren heen hebben veel tehuiskinderen aangegeven wat daar allemaal gebeurde, maar daar is niks mee gedaan. Pas in de jaren zeventig kwam er voor het eerst iets los. Een van mijn vragen is hoe kan het dat in Nederland iets zolang kan plaatsvinden zonder dat er iets aan gebeurt.’’
Kwetsbare vrouwen
Don vindt dat deze geschiedenis waardevol is voor de huidige tijd. “Het gaat over de positie van kwetsbare vrouwen en minderjarigen in onze samenleving en die staat nog steeds onder druk. We hebben het nodig dat deze geschiedenis wordt opgetekend om onze eigen tijd beter te kunnen begrijpen. Het laat zien waar we vandaan komen. De kleine verhalen die ik opteken staan voor grotere ontwikkelingen in de vorige eeuw.''
Begin dit jaar heeft ze ik het boek Afstandsmoeders gepubliceerd, over vrouwen die tussen 1956 en 1984 gedwongen een kind moesten afstaan. ''Ik heb iets met ongehoorde vrouwenstemmen. Daarom trok de geschiedenis van de meisjes van de Zusters van de Goede Herder ook mijn aandacht.’’
Onderduikers
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bood het klooster onderdak aan onderduikers.
In 1976 werd, vanwege het geringe aantal zusters, de zorg overgedragen aan een professionele overheidsorganisatie. Deze zette onder de naam Huize Alexandra de opvang voort. Het perceel werd In 1989 verkocht.
Op de plaats van het vroegere kloostercomplex is tegenwoordig het Asielzoekerscentrum - AZC Almelo - gevestigd.
Wie wil reageren op dit verhaal kan dat doen door een e-mail te sturen naar christeldon@me.com.
