Reante en inflatie
geet miej nit an. Zo'j deanken, het geet juust alleman an.Wee at een hoes wil koopn kan alverdan wochen tot det -e het leegste peunt van de hypotheekreante hef, tot dej geeld terugge kriengt in plaatse van betaaln. Gek? Tuurlijk is det gek. Mer het umgekeerd al wál: betaaln vuur oew spoargeeld.
Wee at een poar ceant espoard hef, vöng in gezoondere tiedn, loa-w zegn 5 proceant vuur het spoargeeld. Umdet de Europese baankn verplicht zeent um het geeld wat ze nit hebt oet-e leend, tegen betaling van méar as 0,5 proceant an de Europese Centrale Baanke mun staln, goat dee baankn det duurberekken an de klaantn. De wearlnd op ‘n kop. Joa, de wearlnd op ‘n kop. Ik kenne leu dee at joarnlaank reante betaaln vuur het lenen van geeld, het bedrief verkoopt en non an de aandere kaante wíer mun betaaln vuur het bewoarn van ’t geeld.
Reante is trouwens een heel biejzeunder fenomeen. Normaal jongt het vanzelf an. Biej 7 proceant vang iej in ne normale moarkt eur 700,-- oawer tiendoezend euro spoargeeld. Aj det 10 joar loat stoan en de reante blif 7 proceant, dan verdubbelt het kaptaal duur reante oawer reante. Gewoon vanzelf, hoof iej niks vuur te doon. Toch is reante het smearmiddel van de economie. Net als inflatie. Een betjen inflatie is nit slim. Deflatie is völle slimmer. Dan wordt alns alverdan gekoper en wocht de leu tot het nóg gekeuper wordt, dus verkoopt de weenkels zowat niks mear.
Inflatie is det de dinge verdan deurder wordt. Ene van de doeln van dee Europese Centrale baanke is ne stabiele meunte en beteugeln van de inflatie. Volgens dee ECB mun de leu mear geeld oetgeewn, want det is good vuur de economie. Um det te stimuleern, koopt ze leningen van baankn op. Det geeld koomp dan vriej, zodat de baanke det geeld oet kan lenen. Mear at der gin vroage is, dan gebuurt det nit. En at der gin vroage is, is der ook gin inflatie.
Mear de ECB misleaidt oons met ’n aln en sprek zikzelf teegn. Gin inflatie? Stoal is deurder, heulten pallets in pries verdubbeld, boskoppen 8 proceant deurder, goat eens op een terrasje zitten: een gleaske cola is 30 proceant deurder. Heel begriepelijk vuur de horeca, mear deank iej det dee boskopn en det collaatje ooit wier goedkeuper wordt?
Doot de reante gewoon heanig an de de loch in, dan goat de leu vanzelf wier koopn en normaliseert de pries van 't geeld. Mear jea, a-j as ECB der allenig mear zeent um dee Zudelijke laanden de haande boawn 't heuwd te hooln, geet de reante nooit mear de loch in. En det is dan wier nit fijn vuur oew pesjoen.
Gerard Voortman