Noaberskop
Viej as Twentenaren kent as gin aander het begrip noaberskop: mekaander voorthelpen biej verdreet, ‘n been brekken of stoarfgeval. Mooi at oe alns dan oet de haande wordt enömmen op dezelfde manere as a-j zelf zollen doon. Umde-j mekoar ként.
Mear kénnen is nog nit hetzelfde as het ook zelf toopassen. Ik kömme doar vanniejsen achter biej ne interessante leazing oawer het begrip Noaberskop in de Martinuskoarke in oons noaberdorp Moarkel. Het was de leste zommerleazing van de serie ‘Op adem komen in de Martinuskerk’. Thema: Noaberskop duur Marti Pluygers. Marti hef hoge leard, hef een organisatiebureau en helpt zakenleu dee ’t allene nit meer anköant, feaitelijk as een soort noaberskop.
“Noaberskop biej de boeren gung vroger heel wied. Ze kochen met mekoar mesienen, hulpen mekoar oaweral met. Duur alle technieken zi-w meender ofhaankelijk ewörden van ’n aander. At het vroger onwearn, gungen de boeren noar boeten hen, um te kieken of der nog ska was biej zikzelf én de buurleu. Det is neet mear. At ’s naches löchet en doondert kik ’n boer op zin i-phoontje op het nachtkästje en zeg: “Oh dee buuje is hier um 03:15 en 17 seconden vot, gaauw wier sloapen.” Of as der een kalf geboren mut worden, en det gung nit al te fijn, dan hulpen de noabers mangs. Non griept ze zélf ne krikke en doar geet het hen. “De schaalvergroting biej boeren hef too eleaid det der nit mear zo völle noar mekaander wordt umme-ezeen,” betogen Marti. Netuurlijk hef noaberskop ook noadeeln, vuural vanoet het oogpeunt van sociale controle, de-j weet of deankt de-j in de gaten wordt eheulden. Mear jea, wat is der áánders as zo’n hedendaagse buurtwhats-appje”. “En wat ducht oew van Covid 19?” vreug zik Marti hardop of. “Duur ‘n corona zi-w met ‘n allen met de beaide bene op de groond zat. Iej wörden gewoon edwungen um mear in kleainern kreenk te doon en mekaander te helpen. Iej zeent jums méár as allenig een BSN-nommer,” volgens Marti. Zee zag ook ne taak vuur de koarke. “Koarken mun der vuur alleman wean. Ne röstplaatse woer at ontmoeting met ne komme koffie en ne plakke cake belangrieke is.”
Zelf kon ze beveendelijk oet de deuker doon wat noaberskop in de lastigste tied van eur leawen had betekend. Aan de haande van de geschiedenis van Elia, de-j in 1 Koningen 19 vars 16-40 köant leazen was ze der achter-ekömmen wat het inhooldt de-j ehulpen köant worden. Net as Elia, want den hoowden het oeteindelijk ook nit zelf te doon.
Heurden ik det in Riessen? Nee, in Moarkel… zo mear op nen duur-de-weksen zommeroawend…
Gerard Voortman