Leefebrieje
A’j oe vuurnemt an ne lefebrieje te beginnen, mu’j wal weten woer a’j vuur kiest. Der bestoat gin seempele hobby’s lenger. Vroger oasden iej op stekkelböaskes met een bamboestökn. Rechtevoort he’j der ene van kobalt, doar kö-j bekaant met an de aandere kaante van ’t kanaal nen kearl van ’t steaiger trekken a’j tenminste visket met nen fleenken vishoaken. De vissers anno 2020 komt met ne anhangwage achter ’n SUV met ne complete teante en ligsteule inclusief een compleet laboratorium met lok-aas.
Of nemt de fotografie? Ik heb nog het fototoestel van min va oet de joaren dartig van de vurige eeuw. Een rechthokig kästje van 12 x 12 x 8 cm, met een gewechte van 859 gram, exclusief filmrulke. Met éne sluitertied, dree diafragma’s en 3 ofstaanden. Iej konden der 8 opnames met maken, doarnoa mos iej der met noar Zandvoort um ofdrukken te loaten maken en een niej filmke der in te doon. Völle foto’s van ne plate met stoeten of beschutenbollen en ne riegel kearls der umhèn. In de joaren ’60 kochen viej nen Agfa Isola met 6x6-negatieven, en rechtevoort koop iej nen digitalen supercamera vuur een poar honderd euro’s. En het is de vroage o’j ne nog gebroekt. Met oew Äppelke maak iej ook al hoarschoarpe foto’s. Ik zal oe alle genöal oawer scherptediepte, korrelgradaties en voestdikke handleidingen bespoaren.
Tuinieren is ook ‘ín’. Op het balkon kruden kweken, in het volkstuintje earpels potten, achter in ’n hof rebeten oetdunnen, siepeln oogsten, en alwier onmeunig völle gedoo wat der biej te passe keump. Iej harren destieds mooie brochures van de abdieje van Fulda, toen biologisch tuinieren nog ne nieje mode was. Met alle andach vuur comfray, oftewal smearwottel of symphytum officinale as ne biejzeundere woonderplaante. De zwatte wottels mos iej skellen, en dan in gesmöalten reuzel loaten trekken en dan kree’j ideale zalve, het mankeerden d’r nog mear an da’j het spil op ne sniej stoete noar binnen mossen woarken. Prachtige verhalen oawer compost maken, weet ik völle. Nen hoop gedoo. Mear der is gin meujer geveul as woennear het vuurjoar begeent, da’j ’n anhanger van oonder het ofdak vandan haalt en een vrachjen mest haalt biej nen noaburigen boer. Of da’j as volkstuintjesleefhebber met aandermans komkommers thoeskomt of da’j zelf nit weet woer a’j met al dee sloat-kroppen hen mut.
Elk vuurdeel hef zin noadeel, en dat besteet oet onkroed. Met name aegopodium podagraria, oftewal zeuwenblad danwal hanekam is berucht. Met wier as vuurdeel dat domiej Doornenbal oet Oene d’r prachtig oawer kon schrieven en preaken. De toopassing: in elken hof he’j dee onoetroeiboare troep… Net as de zeunde in ’t hatte. Doar wete viej in Riessen toch alns van of, onnit dan…?