Toccata Paradisiaca
Non heur ik oe zeggen: wat wol iej mie nog wiesmaken oaver musaceae? Verloovt mie dat in walludend plat oet te duutsen, zonder – vanzelfs – ook mer nen ogenblik de sprekwöördelike ogenbrouwen in de heugte te buren oaver oewe kunde in disse zaak.
Al seed at Cheesman (wat oe in et lecht van disse oeteenzetting ook ducht van zonnen achternaam) vanof et joar negenteenhonderd en zeuvenveertig ook skreef oaver de acuminata en balbisiana, drif der noar minne meaning onder de sereen ogende oppervlakte van et gemeenskappelike denken nog altied ne stoarke behoovte an de indeling zo as beskreven duur den wieders zo bewierrookten Zweedsen bioloog, Koarel van Linnee. Non heur ik oe zeggen: mer de meugelikheid besteet toch dat Cheesman geliek had? Oh wisse, luudt dan mien allerminst weke repliek. En loate wiej et ook nit doon vuurkommen as of zin baanbrekkende woark zo achter op et bouwland deponeerd worden mut. Mer wellicht mut ik et in andere wöörde vangen. Misskien könt wiej ons laven an et krachtige brouwsel dat eskunken wördt oet dee fleske dee wiej zo gearne van et skap der metaforen buurt. Te vuurbeeld nemt wiej et harmonium. Doarbiej presenteert zik an ons de meugelikheid te onderskeiden tusken, zo völ hier earder al te leazen, druk- en zoegwind. Dit toppunt van menskelik mechanisch vernuft valt nog in völle andere vörme te verkriegen, mer um kortheidswille en weagens de nit altied openboare prangendheid töt precisering verwiest wiej der meestentieds noar met et algemenere ‘örgel’.
Non. Wo waledel en biepassend bespraakt ook, onzen Cheesman meug radikaal ofskeid nemmen van Linnee ziene al honderden joaren geldende kategorisering en zik verlezen in de detaals. Zien good recht. Mer had ik in de geleagenheid ewest, dan had ik em toch vreandelik verzöcht nog es oaver zien härte te strieken. Neumt mie sentimenteel, mer mie ducht at der ne oart praktische topasboarheid (um nit te zeggen skoonheid) skoelt in et oorspronkelike tweeledige Linnéatische systeem van de Musa sapientum en de Musa paradisiaca. Wat de meeste anzeenlike taxonomisten rechtevoort ook bewearen magt.
Zeker, bepoalde botanische kenmoarken könt ons ne andere weg wiezen. Doaroaver loat ik mie in de midden. En oaver Cheesmans kristalheldere beskrievingen dee ons helpet onderskeiden in dessert- en kokvarianten hoov ik oe gin niejs te vertellen. Niks as lof, zol ik hoaste zeggen. Mer as iej non et eaveneens nit onverdeenstelike woark van Simmonds en Shepherd ofdoot as ‘onfortuinlijke konfabulatie’, dan sköt dat mie (en noar alle woarskienlikheid ook de hearen zelf) in et verkeerde kellengat. En dan is et ook wezenlik oninteressant of et non in et greune of gelle riepingsstadium is of al met lechtbroene vlakken.